Οικολόγος, γυναίκα και συνήθως νέα μητέρα, αλλά και άτομο που ασχολείται με τον αθλητισμό και εν γένει την υγιεινή διατροφή, ενημερωμένος καταναλωτής υψηλού μορφωτικού επιπέδου, που δεν διστάζει να θυσιάσει την ποσότητα υπέρ της ποιότητας. Πρόκειται για το προφίλ του έλληνα βιοκαταναλωτή που δηλώνει φανατικός οπαδός των βιολογικών προϊόντων, τα οποία συνεχίζει να επιλέγει ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης.
“Προτιμούμε να ψωνίζουμε λιγότερα σε ποσότητα, αλλά ποιοτικά προϊόντα, καθώς η υγεία είναι πιο σημαντική από την τιμή”, λένε στη “ΜτΚ” οι βιοκαταναλωτές, Υπαπαντή Γιαννουσοπούλου και Φώτης Δημητριάδης.
Σε κάθε περίπτωση, το βιολογικό “καλάθι” της εβδομάδας, σύμφωνα με έρευνα της “ΜτΚ”, κοστίζει 6 ευρώ ακριβότερα σε σύγκριση με το συμβατικό, ενώ διαθέτει προϊόντα που έχουν την ίδια ή και χαμηλότερη τιμή με τα συμβατικά.
Για παράδειγμα, αναφέρει η πρόεδρος της Ένωσης Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας, Δώρα Ευαγγελινού, το καλοκαίρι η βιολογική ντομάτα, στο φουλ της παραγωγής της, κοστίζει περίπου 1 ευρώ το κιλό, τη στιγμή που η τιμή της στα σούπερ μάρκετ διαμορφώνεται στο 1,5 ευρώ. Επίσης, σημειώνει η υπεύθυνη επικοινωνίας του Δικτύου Βιολογικών Προϊόντων του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, Μαρία Βογιατζή, υπάρχουν παραγωγοί βιολογικού κρασιού που διαθέτουν το προϊόν τους σε περίπου ίδιες τιμές με τα συμβατικά κρασιά, αλλά επίσης οι καταναλωτές μπορούν να βρουν όσπρια, ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά εποχής στις ίδιες τιμές με τα συμβατικά.
Ωστόσο η ψαλίδα της διαφοράς των τιμών είναι πολύ μεγάλη, ξεκινά από 0% και φτάνει και το 100%.
Γιατί είναι ακριβότερα;
Αναφερόμενος στην αυξημένη τιμή των βιολογικών προϊόντων σε σχέση με τα συμβατικά, ο γραμματέας της Ένωσης, Βασίλης Μαυρίδης, υπογραμμίζει ότι οφείλεται στους παρακάτω λόγους:
1. Μικρή παραγωγή: Για παράδειγμα στα κηπευτικά η παραγωγή είναι κατά 50% μικρότερη σε σχέση με τα συμβατικά.
2. Υψηλό κόστος παραγωγής έως και 50%: Η καλλιέργεια γίνεται με χειρονακτική ή μηχανική εργασία έναντι της χρήσης χημικών και φαρμάκων που σημειώνεται σε μια συμβατική καλλιέργεια.
3. Υψηλότερο κόστος διακίνησης: “Οι ποσότητες που διακινούνται είναι μικρότερες και αναγκαζόμαστε να διανύουμε μεγαλύτερες αποστάσεις για να πουλήσουμε το προϊόν μας”, λέει ο κ. Μαυρίδης.
4. Μικρότερη ζήτηση σε σχέση με τα συμβατικά. Υπολογίζεται, για παράδειγμα, ότι στα κηπευτικά το ποσοστό των βιοκαταναλωτών δεν υπερβαίνει το 2%.
“Επίσης η βιοκαλλιέργεια υπολογίζεται σε περίπου 2% των συνολικών καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα μας, συμπεριλαμβανομένης και της κατά δήλωση βιολογικής καλλιέργειας, η οποία πραγματοποιείται μόνο ελέω των επιδοτήσεων”, σημειώνει ο ίδιος, προσθέτοντας ότι οι τιμές των βιολογικών προϊόντων διαμορφώνονται βάσει κοστολογίου παραγωγής, ενώ των συμβατικών με όρους χρηματιστηρίου.
Πιστοποίηση
“Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να συμμετέχει στη λαϊκή αγορά κάποιος που δεν έχει την απαιτούμενη πιστοποίηση για τα προϊόντα του”, λέει η κυρία Ευαγγελινού.
Πλέον των ελέγχων που πραγματοποιούν οι φορείς πιστοποίησης, όπως η ΔΗΩ, η διοίκηση της αγοράς ελέγχει αφενός τους πάγκους των καλλιεργητών και αφετέρου πραγματοποιεί επισκέψεις στα κτήματά τους και ελέγχει τη διαδικασία της παραγωγής. “Είναι κακό για τη φήμη τόσο της Ένωσής μας όσο και της λαϊκής αγοράς να βρεθεί κάποιος μη πιστοποιημένος παραγωγός και κάνουμε τα πάντα για να το αποτρέψουμε”, υπογραμμίζει.
Σημειώνεται ότι σε κάθε πάγκο της αγοράς υπάρχουν σε εμφανές σημείο τα αντίστοιχα πιστοποιητικά.
Παραγωγοί ή έμποροι;
“Στη λαϊκή αγορά βιολογικών προϊόντων συμμετέχουν οι ίδιοι οι παραγωγοί”, αναφέρει η κυρία Ευαγγελινού, συμπληρώνοντας ότι για το λόγο αυτό υπάρχουν κατά καιρούς κενοί χώροι, μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα φαινόμενο. Όταν τελειώσει η παραγωγή ενός καλλιεργητή, δεν αγοράζει από αλλού προϊόν να το πουλήσει στη λαϊκή, αλλά απλώς σταματά να έρχεται.
Με αυτόν τον τρόπο ο αγρότης μπορεί να διατηρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα τις τιμές του, αλλά και να εγγυηθεί ο ίδιος για το προϊόν του.
Από την πλευρά του ο κ. Μαυρίδης σημειώνει ότι είναι εκκρεμής η λειτουργία των βιολογικών λαϊκών αγορών. Το προ διετίας προεδρικό διάταγμα, το οποίο συζητήθηκε ερήμην των παραγωγών, έχει αρκετά σημεία τα οποία δημιουργούν προβλήματα τόσο στο θέμα των αδειοδοτήσεων όσο και στην ίδια τη λειτουργία των αγορών. “Για παράδειγμα υπάρχει η πρόθεση να μας ενσωματώσουν στον Οργανισμό Λαϊκών Αγορών και να δώσουν έναν πιο εμπορικό χαρακτήρα στις αγορές μας. Όμως εμείς δεν είμαστε έμποροι, είμαστε παραγωγοί και πρέπει να είμαστε ανεξάρτητοι από τις συμβατικές λαϊκές αγορές, για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των προϊόντων”, υπογραμμίζει ο ίδιος, προσθέτοντας ότι οι αδειοδοτήσεις των βιοκαλλιεργητών θα πρέπει να δίνονται κεντρικά, από έναν φορέα, και όχι από τον εκάστοτε δήμο στον οποίο ανήκει ο παραγωγός, ο οποίος μπορεί να παίρνει το πιστοποιητικό από το δήμο Κιλκίς και να πουλά στη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική κτλ.
Το σύστημα πάσχει αλά… ελληνικά
Στη χώρα σημειώνεται το εξής παράδοξο, σημειώνει ο πρόεδρος του πιστοποιητικού οργανισμού ΔΗΩ, Χαρίσης Αργυρόπουλος: πολλά βιολογικά προϊόντα πωλούνται ως συμβατικά, ως συνέπεια του υφιστάμενου καθεστώτος των επιδοτήσεων, που δεν ενισχύει τους παραγωγούς με βάση το προϊόν που προωθείται στην αγορά, αλλά με βάση τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. “Έτσι πολλοί αγρότες στράφηκαν στο σιτάρι και στο τριφύλλι, καλλιέργειες εύκολες που έτσι κι αλλιώς δεν απαιτούν τη χρήση πολλών χημικών και φαρμάκων. Όμως σε αυτά τα προϊόντα η ζήτηση για βιολογικά είναι πολύ μικρότερη της παραγωγής και για αυτό το λόγο πωλούνται ως συμβατικά. Πρέπει οι παραγωγοί να στρέφονται προς καλλιέργειες που έχει ανάγκη η αγορά, όπως φρούτα και λαχανικά. Εκεί υπάρχει έλλειψη, κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που πραγματοποιούνται εισαγωγές από το εξωτερικό”, αναφέρει ο ίδιος.
Την ίδια στιγμή, αφιλόξενη είναι η χώρα μας για τους βιοκαλλιεργητές, καθώς δεν τους προστατεύει και δεν τους βοηθά. “Δεν έχει αλλάξει ακόμη ο νόμος της επιμόλυνσης. Αν π.χ. ο γείτονάς μου που καλλιεργεί συμβατικά προϊόντα με επιμολύνει, θα τιμωρηθώ εγώ χάνοντας την άδειά μου και όχι αυτός. Εγώ με δικά μου μέσα πρέπει να προστατέψω το προϊόν μου”, τονίζει ο κ. Μαυρίδης.
Επίσης, όπως λέει, η εισφορά που δίνουν οι αγρότες στους πιστοποιητικούς οργανισμούς είναι δυσανάλογα υψηλή του έργου που προσφέρουν αυτοί. Η έλλειψη πόρων, η υφιστάμενη νομοθεσία και η γραφειοκρατία δεν επιτρέπουν στους εν λόγω οργανισμούς να λειτουργούν επαρκώς, με συνέπεια να χάνουν την ανταγωνιστικότητά τους. Παράλληλα, ανεπαρκείς είναι και οι έλεγχοι του κρατικού Οργανισμού Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων προς τους πιστοποιητικούς οργανισμούς, ως προς την αρτιότητά τους.
“Το σύστημα πάσχει αλά ελληνικά. Δεν είναι η Ελλάδα χώρα για βιοκαλλιέργεια”, καταλήγει ο γραμματέας της Ένωσης Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας.
Πάντως, από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΔΗΩ σημειώνει ότι το πρόβλημα δεν είναι στους πιστοποιητικούς οργανισμούς, αλλά στο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αφήνει έξω από τους ελέγχους τις λαϊκές αγορές. “Για το λόγο αυτό τόσο εμείς όσο και οι ίδιοι οι καλλιεργητές προσπαθούμε να καλύψουμε το κενό”, λέει, προσθέτοντας ότι πάσχει και η επίβλεψη από το κράτος των πιστοποιητικών οργανισμών. Θα πρέπει να γίνει συστηματική οργάνωση, με ένα καλύτερο θεσμικό πλαίσιο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, οι έλεγχοι από τους φορείς πιστοποίησης είναι επαρκείς και διασφαλίζουν την ποιότητα των βιολογικών προϊόντων.
Η βιοκαλλιέργεια σε αριθμούς- 2,5% οι καλλιεργούμενες εκτάσεις στην Ελλάδα
- 50% των βιολογικών προϊόντων που καταναλώνονται στη χώρα είναι εισαγόμενα
- 50% των βιολογικών προϊόντων διατίθεται μέσω λαϊκών αγορών και εξειδικευμένων καταστημάτων, ενώ το άλλο 50% μέσω αλυσίδων σούπερ μάρκετ
- 110 εκατ. ευρώ ο τζίρος των βιολογικών στην εγχώρια αγορά, έναντι 105 εκατ. ευρώ το 2009
- 70% των βιοκαλλιεργητών είναι πτυχιούχοι
Το καλάθι των βιολογικών προϊόντων
Είδος / Τιμή κιλού βιολογικών / Τιμή κιλού συμβατικών / Διαφορά
Πορτοκάλια / 1,50 / 1,20 / 25%
Μανταρίνια / 2 / 1,50 / 33%
Μήλα / 2 / 1,30 / 53%
Κρεμμυδάκια φρέσκα / 0,50 / 0,50 / 0%
Πράσα / 2 / 1 / 100%
Λάχανο / 1,20 / 0,80 / 66%
Σπανάκι / 2,50 / 1,30 / 90%
Μπρόκολο / 3 / 2 / 66%
Μαρούλι / 2,5 / 2 / 25%
Πατάτες / 1,40 / 0,90 / 55%
Σύνολο / 18,6 / 12,5 / 6 ευρώ ή 48,8%
- Τι λένε οι βιοκαταναλωτές
- Υπαπαντή Γιαννουσοπούλου: “Αγοράζω συνειδητά επί πολλά χρόνια βιολογικά προϊόντα. Φανταστείτε ότι παλιότερα που έμενα στην Κομοτηνή ερχόμουν κάθε εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη για να επισκεφθώ τη λαϊκή αγορά. Οι αυξημένες τιμές των βιολογικών προϊόντων δεν με επηρεάζουν. Αγοράζω μικρότερες ποσότητες, αλλά ξέρω ότι αγοράζω τα σωστά προϊόντα”.
- Φώτης Δημητριάδης: “Τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο εύγεστα και πιο υγιεινά από τα συμβατικά. Με τη σύζυγό μου ψωνίζουμε βιολογικά από τότε που ξεκίνησε τη λειτουργία της η λαϊκή αγορά της Θεσσαλονίκης, πριν από περίπου δέκα χρόνια δηλαδή. Είμαστε από τους πρώτους πελάτες. Η τιμή δεν είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει την επιλογή μου. Ψωνίζω λιγότερα, αλλά ποιοτικότερα προϊόντα. Αν σκεφτεί κανείς τα χημικά που περιέχουν τα συμβατικά προϊόντα, ούτε συζήτηση ότι αξίζουν τα παραπάνω χρήματα που δίνουμε. Έρχομαι λοιπόν κάθε εβδομάδα στη λαϊκή και προσπαθώ να μην αγοράζω τίποτε που να είναι συμβατικό”.
Νέες τάσεις
Ολοένα και περισσότερους οπαδούς αποκτά το κίνημα των βιολογικών προϊόντων, με νέα τάση τη στροφή προς τα non food είδη. “Για παράδειγμα, οι νέες μητέρες επιλέγουν για τα παιδιά τους πάνες από βιολογικά υλικά, ρούχα από βιολογικό βαμβάκι κτλ., ταυτόχρονα με τα βιολογικά τρόφιμα. Στο μεταξύ, πολλές μητέρες με τις οποίες μιλάμε μας λένε ότι προτιμούν να δώσουν στα παιδιά τους μία φορά την εβδομάδα κρέας και να είναι αυτό βιολογικό, παρά να τα ταΐσουν δύο ή τρεις φορές με συμβατικό”, αναφέρει η κυρία Βογιατζή.
Επίσης, ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί επιλέγουν τη διανομή των προϊόντων τους door to door, προκειμένου να παρακάμψουν τους μεσάζοντες και να προσφέρουν ανταγωνιστικότερες τιμές.
| Για όσους προτιμούν την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, μπορούμε να τους προτείνουμε για τις αγορές τους τις λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων που λειτουργούν σε διάφορες περιοχές τις Αττικής αλλά και της Ελλάδας. Τα παρακάτω στοιχεία τα αντλήσαμε από την ιστοσελίδα του οργανισμού ΔΗΩ NΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δευτέρα Κηφισιά: Τέρμα Χαριλάου Τρικούπη (απέναντι από το νεκροταφείο), 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Περιστέρι: Ψαρών και Ελ. Βενιζέλου (Άγιος Αντώνιος), Χαϊδάρι: Όπισθεν νέου δημαρχείου, 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Τρίτη Κορυδαλλός: πλατεία Ελευθερίας – πεζόδρομος Αγ. Γεωργίου, 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Νέο Ηράκλειο: Ελ. Βενιζέλου (γήπεδο Τυφώνα), 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Τετάρτη Ηλιούπολη: Μαρίνου Αντύπα (απέναντι από το Ι.Κ.Α.), 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Γλυφάδα: Πλατεία Ξενοφώντος, 16:30 - 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Πέμπτη Θρακομακεδόνες: πλατεία Αλμπανέλα, 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Π.Φάληρο: Αμφιθέας, Ναϊάδων και Ζαϊμη, 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Παρασκευή Καισαριανή: πίσω από το γήπεδο Νήαρ Ηστ στο σινεμά «Αιολία», 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Κολωνάκι: Πλατεία Δεξαμενής, ώρες 9:00 – 13:00 Χολαργός: Άλσος Δημαρχείου (απέναντι από το Δημαρχείο), 16:30 – 19:30 (θερινό), 14:30-17:30 (χειμερινό) Σάββατο Βούλα: Σωκράτους – Παπάγου 2, ώρες 9:00 – 14:00 Κάτω Πατήσια: Πάτμου και Καραβία (Κατάληψη), ώρες 9:00 – 14:00 ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τρίτη Δήμος Θερμαϊκού: Φιλελλήνων & Ανθέων γωνία, Κάτω Περαία, ώρες 16:00 – 20:30 Πέμπτη Νεάπολη: Δημαρχείο Νεάπολης, ώρες 8:00 – 14:00 Σάββατο Καλαμαριά: πρώην στρατόπεδο Κόνδρα, ώρες 8:00 – 14:00 ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΗΣ Παρασκευή Νεάπολη Λάρισας: Σκεπαστή Αγορά, ώρες 11:00 – 14:30 | |
