Σημαντικές διαφορές στον οικογενειακό προϋπολογισμό θα δουν όσοι από τους ιδιοκτήτες κατοικιών ενταχθούν στο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», μέσω των επιλέξιμων παρεμβάσεων (θερμομόνωση, αλλαγή κουφωμάτων, αναβάθμιση στο σύστημα θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού) που προτείνονται. Μέχρι και 70% μπορούν να μειωθούν τα έξοδα σε θέρμανση μιας κατοικίας αν οι παρεμβάσεις που θα προτείνουν οι ενεργειακοί επιθεωρητές εφαρμοστούν με ορθό τρόπο. Παράλληλα, ανάλογη αναμένεται να είναι η μείωση της ενέργειας που καταναλώνει ο κτιριακός τομέας, στον οποίο αντιστοιχεί το 35% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεται στη χώρα. Τα ελληνικά σπίτια - ιδιαίτερα αυτά που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980 και καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό στον κτιριακό τομέα - θεωρούνται από τα πλέον ενεργοβόρα στην Ευρώπη.
«Οσες κατοικίες έχουμε επιθεωρήσει που είναι κατασκευασμένες τη δεκαετία του ’70 και στην πλειονότητά τους δεν έχουν θερμομόνωση, έχουν μονά τζάμια, ξύλινα κουφώματα που δεν έχουν αντικατασταθεί ποτέ, δεν έχουν αυτόνομη θέρμανση και χρησιμοποιούν ηλεκτρικό θερμοσίφωνα, ανήκουν στην κατηγορία Η, την τελευταία κατηγορία του πίνακα. Ομως, μια κατοικία με αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να φτάσει και παρακάτω, στην κατηγορία F, όπου ουσιαστικά χαρακτηρίζεται ως ενεργειακά μη αποδοτική. Με τις επεμβάσεις, όμως, η εικόνα μπορεί να αλλάξει σε σημαντικό βαθμό», εξηγεί η μηχανολόγος μηχανικός και ενεργειακός επιθεωρητής, Ευαγγελία Αθανασιάδη.
Κουφώματα και τζάμια
Αν και το κούφωμα αποτελεί το 20%-30% της επιφάνειας του παραθύρου, οι ιδιότητες του υλικού επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό θερμομόνωσης. Τα διάφορα είδη κουφωμάτων από αλουμίνιο, ξύλο και PVC (πλαστικό) μπορούν να διατηρήσουν τις ιδανικές συνθήκες εντός κατοικίας και να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κόστους ψύξης και θέρμανσης. Αν αναλογιστεί κανείς πως μια χαραμάδα 1 εκατοστού σε ξύλινη πόρτα ισοδυναμεί με ένα άνοιγμα 10 επί 10 εκατοστών στην οροφή ενός κτιρίου, αντιλαμβάνεται τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα κουφώματα στη διατήρηση της θερμότητας.
Γυάλινες επιφάνειες
Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και οι γυάλινες επιφάνειες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για το περίπου 40% της συσσωρευμένης θερμότητας που εισχωρεί μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας στο εσωτερικό του κτιρίου. Η αντικατάσταση των μονών υαλοπινάκων με διπλούς σε συνδυασμό με την αλλαγή κουφωμάτων μπορεί να μειώσει μέχρι και 40% τη θερμική απώλεια. Το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και το 70%, ανάλογα με το είδος τζαμιού και του κουφώματος.
Μάλιστα, τα θερμοδιακοπτόμενα κουφώματα χάρη στον τρόπο κατασκευής τους μειώνουν την απώλεια θερμότητας έως και κατά 1/3, ενώ η μείωση στα έξοδα της θέρμανσης μπορεί να φτάσει στο 1/5. Για παράδειγμα, αν σε μια κατοικία 100 τετραγωνικών μέτρων στη Φλώρινα αντικατασταθούν τα μονά τζάμια με διπλά, το ποσό εξοικονόμησης ενέργειας μπορεί να ανέλθει μέχρι και στις 14.000 kWh, ενώ η εξοικονόμηση πετρελαίου φτάνει μέχρι τα 1.400 λίτρα.
Θερμομόνωση
Με τη θερμομόνωση αποτρέπεται η μεταφορά θερμότητας από τον εσωτερικό χώρο στον εξωτερικό και αντίστροφα. Με αυτόν τον τρόπο το εσωτερικό της κατοικίας διατηρείται ζεστό τον χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι. Η θερμομόνωση ενός αμόνωτου κτιρίου μπορεί να εκτοξεύσει την εξοικονόμηση ενέργειας μέχρι και στο 50%, ενώ η μείωση της εκπομπής αέριων ρύπων μπορεί να φτάσει μέχρι και 35%, ανάλογα με τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν.
Οικονομία
Με θερμομόνωση πάχους 5 εκατοστών σε διπλό τοίχο η εξοικονόμηση σε πετρέλαιο φτάνει μέχρι και τα 4 λίτρα/τ.μ. ετησίως. Για την ίδια θερμομόνωση στην οροφή και στο δάπεδο η εξοικονόμηση σε πετρέλαιο φτάνει αντίστοιχα στα 7 λίτρα/τ.μ. και τα 6,3 λίτρα/τ.μ. κάθε χρόνο. Μονώνοντας τους τοίχους και τα υποστυλώματα, το κέρδος στη θέρμανση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 13,6%, ενώ μονώνοντας το δώμα και τη στέγη η απώλεια μειώνεται κατά 10,4%. Για μια κατοικία 100 τετραγωνικών μέτρων στη βόρεια Ελλάδα που θα μονωθεί η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση μπορεί να μειωθεί κατά 60% (23.000 kWh) και ο περιορισμός του ετήσιου κόστους μπορεί να ανέλθει στα 1.500 ευρώ.
Σωστή θερμοκρασία και ζεστό νερό
Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα πρέπει -ως προϋπόθεση- η κατοικία του να έχει αυτόνομη θέρμανση. Στόχος του υπουργείου είναι να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πολυκατοικίες, όπου τα διαμερίσματα δεν διαθέτουν αυτόνομα συστήματα. Σε περίπτωση όμως που οι ένοικοι δεν έρθουν σε συμφωνία για αλλαγή των συστημάτων, η λύση για ένα διαμέρισμα που θέλει να ενταχθεί στο πρόγραμμα είναι η εγκατάσταση κατανεμητή. Οι κατανεμητές, μαζί με το σύστημα αντιστάθμισης και τους κυκλοφορητές ινβέρτερ, μπορούν να μειώσουν αισθητά τα έξοδα σε θέρμανση.
Το σύστημα αντιστάθμισης υπολογίζει την εξωτερική και την εσωτερική θερμοκρασία. Με αυτόν τον τρόπο η εσωτερική θερμοκρασία διατηρείται σταθερή και στο ιδανικό επίπεδο, ενώ η εξοικονόμηση στα έξοδα θέρμανσης φτάνει στο 20%. Ενδεικτικά, η μείωση της θερμοκρασίας στους χώρους μιας κατοικίας μόνο κατά 1οC, εξασφαλίζει εξοικονόμηση στα καύσιμα περίπου κατά 6%. Αν πάλι η κατοικία είναι αυτόνομη ή αν μια πολυκατοικία ενταχθεί στο πρόγραμμα στο σύνολό της, η αλλαγή στον καυστήρα και τον λέβητα μπορεί να μειώσει τις δαπάνες για θέρμανση μέχρι και 50%, πάντα σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις (κουφώματα, μόνωση). Η εξοικονόμηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις τεχνολογίες θέρμανσης. Σημαντική διαφορά υπάρχει και μεταξύ πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η τιμή του αερίου είναι μέχρι και 20% φθηνότερη - σε συνδυασμό μάλιστα με την ενεργειακή απόδοση των νέων συστημάτων που φτάνει το 91% και με τις μειωμένες ανάγκες συντήρησης η εξοικονόμηση αυξάνεται σημαντικά.
Για τις ανάγκες μιας κατοικίας σε ζεστό νερό η αντικατάσταση του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα με έναν ηλιακό μειώνει κατά πολύ τις δαπάνες ενός νοικοκυριού. Σε μια μέρα με ηλιοφάνεια (περίπου 250 μέρες του χρόνου είναι ηλιόλουστες) η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να φτάσει το 100% σε σχέση με έναν παλιό ηλεκτρικό θερμοσίφωνα. Σε μια μέρα με σύννεφα το ποσοστό φτάνει μέχρι και 20%. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εξοικονομηθούν μέχρι και 1.500 kWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 70% των ετήσιων αναγκών σε ζεστό νερό μιας τετραμελούς οικογένειας. ενώ αποτρέπεται η έκλυση στην ατμόσφαιρα περίπου 1,5 τόνου διοξειδίου του άνθρακα.
Σωστή χρήση
«Βασική προϋπόθεση για την εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας είναι ο τρόπος που χειριζόμαστε τα συστήματα θέρμανσης. Φανταστείτε ότι στην Αυστρία η κατανάλωση πετρελαίου για θέρμανση είναι μικρότερη σε σύγκριση με την Ελλάδα μόνο και μόνο γιατί ξέρουν πώς να χρησιμοποιούν τα συστήματα θέρμανσης. Στις ελληνικές κατοικίες συνηθίζουμε να ανοιγοκλείνουμε τη θέρμανση κάθε δυο ώρες. Με αυτή τη λογική η εξοικονόμηση δεν μπορεί να είναι αισθητή. Για να καταλάβετε το μέγεθος της απώλειας, σε έναν λέβητα πετρελαίου το 40% του καυσίμου καταναλώνεται μόνο για το «άνοιγμα». Η αυτονόμηση πάντως ενός διαμερίσματος ως προς τη θέρμανση είναι πάρα πολύ σημαντική παράμετρος, αφού κανείς δεν θα πληρώνει χωρίς να ζεσταίνεται», επισημαίνει η μηχανολόγος μηχανικός Ε. Αθανασιάδη.
ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΣΙΜΙΤΣΙΑΔΗ
«Οσες κατοικίες έχουμε επιθεωρήσει που είναι κατασκευασμένες τη δεκαετία του ’70 και στην πλειονότητά τους δεν έχουν θερμομόνωση, έχουν μονά τζάμια, ξύλινα κουφώματα που δεν έχουν αντικατασταθεί ποτέ, δεν έχουν αυτόνομη θέρμανση και χρησιμοποιούν ηλεκτρικό θερμοσίφωνα, ανήκουν στην κατηγορία Η, την τελευταία κατηγορία του πίνακα. Ομως, μια κατοικία με αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να φτάσει και παρακάτω, στην κατηγορία F, όπου ουσιαστικά χαρακτηρίζεται ως ενεργειακά μη αποδοτική. Με τις επεμβάσεις, όμως, η εικόνα μπορεί να αλλάξει σε σημαντικό βαθμό», εξηγεί η μηχανολόγος μηχανικός και ενεργειακός επιθεωρητής, Ευαγγελία Αθανασιάδη.
Κουφώματα και τζάμια
Αν και το κούφωμα αποτελεί το 20%-30% της επιφάνειας του παραθύρου, οι ιδιότητες του υλικού επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό θερμομόνωσης. Τα διάφορα είδη κουφωμάτων από αλουμίνιο, ξύλο και PVC (πλαστικό) μπορούν να διατηρήσουν τις ιδανικές συνθήκες εντός κατοικίας και να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κόστους ψύξης και θέρμανσης. Αν αναλογιστεί κανείς πως μια χαραμάδα 1 εκατοστού σε ξύλινη πόρτα ισοδυναμεί με ένα άνοιγμα 10 επί 10 εκατοστών στην οροφή ενός κτιρίου, αντιλαμβάνεται τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα κουφώματα στη διατήρηση της θερμότητας.
Γυάλινες επιφάνειες
Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και οι γυάλινες επιφάνειες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για το περίπου 40% της συσσωρευμένης θερμότητας που εισχωρεί μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας στο εσωτερικό του κτιρίου. Η αντικατάσταση των μονών υαλοπινάκων με διπλούς σε συνδυασμό με την αλλαγή κουφωμάτων μπορεί να μειώσει μέχρι και 40% τη θερμική απώλεια. Το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και το 70%, ανάλογα με το είδος τζαμιού και του κουφώματος.
Μάλιστα, τα θερμοδιακοπτόμενα κουφώματα χάρη στον τρόπο κατασκευής τους μειώνουν την απώλεια θερμότητας έως και κατά 1/3, ενώ η μείωση στα έξοδα της θέρμανσης μπορεί να φτάσει στο 1/5. Για παράδειγμα, αν σε μια κατοικία 100 τετραγωνικών μέτρων στη Φλώρινα αντικατασταθούν τα μονά τζάμια με διπλά, το ποσό εξοικονόμησης ενέργειας μπορεί να ανέλθει μέχρι και στις 14.000 kWh, ενώ η εξοικονόμηση πετρελαίου φτάνει μέχρι τα 1.400 λίτρα.
Θερμομόνωση
Με τη θερμομόνωση αποτρέπεται η μεταφορά θερμότητας από τον εσωτερικό χώρο στον εξωτερικό και αντίστροφα. Με αυτόν τον τρόπο το εσωτερικό της κατοικίας διατηρείται ζεστό τον χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι. Η θερμομόνωση ενός αμόνωτου κτιρίου μπορεί να εκτοξεύσει την εξοικονόμηση ενέργειας μέχρι και στο 50%, ενώ η μείωση της εκπομπής αέριων ρύπων μπορεί να φτάσει μέχρι και 35%, ανάλογα με τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν.
Οικονομία
Με θερμομόνωση πάχους 5 εκατοστών σε διπλό τοίχο η εξοικονόμηση σε πετρέλαιο φτάνει μέχρι και τα 4 λίτρα/τ.μ. ετησίως. Για την ίδια θερμομόνωση στην οροφή και στο δάπεδο η εξοικονόμηση σε πετρέλαιο φτάνει αντίστοιχα στα 7 λίτρα/τ.μ. και τα 6,3 λίτρα/τ.μ. κάθε χρόνο. Μονώνοντας τους τοίχους και τα υποστυλώματα, το κέρδος στη θέρμανση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 13,6%, ενώ μονώνοντας το δώμα και τη στέγη η απώλεια μειώνεται κατά 10,4%. Για μια κατοικία 100 τετραγωνικών μέτρων στη βόρεια Ελλάδα που θα μονωθεί η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση μπορεί να μειωθεί κατά 60% (23.000 kWh) και ο περιορισμός του ετήσιου κόστους μπορεί να ανέλθει στα 1.500 ευρώ.
Σωστή θερμοκρασία και ζεστό νερό
Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα πρέπει -ως προϋπόθεση- η κατοικία του να έχει αυτόνομη θέρμανση. Στόχος του υπουργείου είναι να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πολυκατοικίες, όπου τα διαμερίσματα δεν διαθέτουν αυτόνομα συστήματα. Σε περίπτωση όμως που οι ένοικοι δεν έρθουν σε συμφωνία για αλλαγή των συστημάτων, η λύση για ένα διαμέρισμα που θέλει να ενταχθεί στο πρόγραμμα είναι η εγκατάσταση κατανεμητή. Οι κατανεμητές, μαζί με το σύστημα αντιστάθμισης και τους κυκλοφορητές ινβέρτερ, μπορούν να μειώσουν αισθητά τα έξοδα σε θέρμανση.
Το σύστημα αντιστάθμισης υπολογίζει την εξωτερική και την εσωτερική θερμοκρασία. Με αυτόν τον τρόπο η εσωτερική θερμοκρασία διατηρείται σταθερή και στο ιδανικό επίπεδο, ενώ η εξοικονόμηση στα έξοδα θέρμανσης φτάνει στο 20%. Ενδεικτικά, η μείωση της θερμοκρασίας στους χώρους μιας κατοικίας μόνο κατά 1οC, εξασφαλίζει εξοικονόμηση στα καύσιμα περίπου κατά 6%. Αν πάλι η κατοικία είναι αυτόνομη ή αν μια πολυκατοικία ενταχθεί στο πρόγραμμα στο σύνολό της, η αλλαγή στον καυστήρα και τον λέβητα μπορεί να μειώσει τις δαπάνες για θέρμανση μέχρι και 50%, πάντα σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις (κουφώματα, μόνωση). Η εξοικονόμηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις τεχνολογίες θέρμανσης. Σημαντική διαφορά υπάρχει και μεταξύ πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η τιμή του αερίου είναι μέχρι και 20% φθηνότερη - σε συνδυασμό μάλιστα με την ενεργειακή απόδοση των νέων συστημάτων που φτάνει το 91% και με τις μειωμένες ανάγκες συντήρησης η εξοικονόμηση αυξάνεται σημαντικά.
Για τις ανάγκες μιας κατοικίας σε ζεστό νερό η αντικατάσταση του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα με έναν ηλιακό μειώνει κατά πολύ τις δαπάνες ενός νοικοκυριού. Σε μια μέρα με ηλιοφάνεια (περίπου 250 μέρες του χρόνου είναι ηλιόλουστες) η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να φτάσει το 100% σε σχέση με έναν παλιό ηλεκτρικό θερμοσίφωνα. Σε μια μέρα με σύννεφα το ποσοστό φτάνει μέχρι και 20%. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εξοικονομηθούν μέχρι και 1.500 kWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 70% των ετήσιων αναγκών σε ζεστό νερό μιας τετραμελούς οικογένειας. ενώ αποτρέπεται η έκλυση στην ατμόσφαιρα περίπου 1,5 τόνου διοξειδίου του άνθρακα.
Σωστή χρήση
«Βασική προϋπόθεση για την εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας είναι ο τρόπος που χειριζόμαστε τα συστήματα θέρμανσης. Φανταστείτε ότι στην Αυστρία η κατανάλωση πετρελαίου για θέρμανση είναι μικρότερη σε σύγκριση με την Ελλάδα μόνο και μόνο γιατί ξέρουν πώς να χρησιμοποιούν τα συστήματα θέρμανσης. Στις ελληνικές κατοικίες συνηθίζουμε να ανοιγοκλείνουμε τη θέρμανση κάθε δυο ώρες. Με αυτή τη λογική η εξοικονόμηση δεν μπορεί να είναι αισθητή. Για να καταλάβετε το μέγεθος της απώλειας, σε έναν λέβητα πετρελαίου το 40% του καυσίμου καταναλώνεται μόνο για το «άνοιγμα». Η αυτονόμηση πάντως ενός διαμερίσματος ως προς τη θέρμανση είναι πάρα πολύ σημαντική παράμετρος, αφού κανείς δεν θα πληρώνει χωρίς να ζεσταίνεται», επισημαίνει η μηχανολόγος μηχανικός Ε. Αθανασιάδη.
ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΣΙΜΙΤΣΙΑΔΗ
