Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

Δισφαινόλη A (Bisphenol A - BPA) Η ουσία που “μιμείται” τη λειτουργία των ορμονών


Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Οδηγία2011/8/ΕΕ της 28ης Ιανουαρίου 2011 σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης της Bisphenol Α στα πλαστικά βρεφικά μπιμπερό.
Ας δούμε όμως τι είναι η δισφαινόλη Α (bpa):
«Η δισφαινόλη Α (bpa) είναι ένας ορμονικός διαταράκτης, δηλαδή μια ουσία που “μιμείται” τη λειτουργία των ορμονών, διαταράσσοντας την ενδοκρινική ισορροπία του οργανισμού. Σύμφωνα με σειρά ερευνών, η εν λόγω ουσία προκαλεί βλάβες στο συκώτι, στον θυρεοειδή αδένα και στο αναπαραγωγικό σύστημα, ενώ παράλληλα ενοχοποιείται για νευρολογικές ασθένειες και για την εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα, του προστάτη και των όρχεων» σχολιάζει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Ν. Κατσαρός, χημικός, επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος». Σύμφωνα με τις εν λόγω μελέτες, η δισφαινόλη Α έχει την ικανότητα να «μεταναστεύει» από τα πλαστικά δοχεία, σκεύη, μαχαιροπίρουνα και μπιμπερό, όπου περιέχεται, στην τροφή και εν τέλει στον ανθρώπινο οργανισμό.
Τη δισφαινόλη Α μελετά επί μακρόν και ο επίκουρος καθηγητής στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ν. Θωμαΐδης, ο οποίος πιστεύει ότι ο κύριος φόβος από τη χρήση της στις συσκευασίες τροφίμων αφορά κυρίως τα βρέφη
Η δισφαινόλη Α (bpa) αποτελεί ένα χημικό το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως στην κατασκευή πλαστικών και ρητινών- είναι χαρακτηριστικό ότι παράγονται περισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια τόνοι της ουσίας ετησίως. Είναι γνωστή η χρήση της ΒΡΑ στα πολυκαρβονικά πλαστικά (είδος σκληρού, διαφανούς πλαστικού με μεγάλη αντοχή) τα οποία χρησιμοποιούνται σε πλήθος αντικειμένων καθημερινής χρήσης: CD, DVD, ηλεκτρονικός εξοπλισμός, όπως ξυπνητήρια και ηλεκτρονικοί υπολογιστές, αθλητικός εξοπλισμός, όπως παπούτσια και ακόντια, εξοπλισμός αυτοκινήτων, όπως φώτα και προφυλακτήρες, πλαστικά δοχεία και πλαστικά μπουκάλια ποτών, μπιμπερό, πιάτα, κούπες, ποτήρια, πλαστικά κουτάλια και κονσέρβες. Πλήθος μεγάλων εταιρειών χρησιμοποιούν την ουσία στα προϊόντα τους. Χωρίς αυτό το προστατευτικό περίβλημα (τις ρητίνες που «ντύνουν» το εσωτερικό των κονσερβών και περιέχουν ΒΡΑ) τα τρόφιμα θα χαλούσαν πολύ πιο εύκολα, ενώ οι κονσέρβες θα «εκρήγνυντο» στα ράφια των σουπερμάρκετ ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης επαφής του περιεχομένου τους με το μέταλλο.
Μπορείτε να δείτε τις βασικότερες χρήσεις της δισφαινόλης Α (bpa) εδώ.
Για χρόνια οι επιστήμονες ανά την υφήλιο διατηρούσαν τη θέση ότι η δισφαινόλη Α δεν είναι επικίνδυνη, διότι το επίπεδο «μετανάστευσής» της από τα πολυκαρβονικά πλαστικά μπιμπερό ήταν αμελητέο. Ωστόσο τον Ιανουάριο του 2010 η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDΑ) αναγνώρισε ότι υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες επικινδυνότητας και ότι το ζήτημα «χρήζει περαιτέρω διερεύνησης».
Αμεσα ακολούθησαν «μετασεισμοί»: τρεις Πολιτείες των ΗΠΑ (Κονέκτικατ, Μινεσότα και Γουισκόνσιν) αποφάσισαν να απαγορεύσουν τη χρήση της σε βρεφικά δοχεία, ενώ τον Ιούνιο του 2009 η κυβέρνηση του Καναδά ανακοίνωσε ότι θα υλοποιήσει την απόφασή της για απαγόρευση της κατασκευής μπιμπερό από δισφαινόλη Α. Στην Ευρώπη στις 29 Ιανουαρίου ο Γαλλικός Οργανισμός Ασφάλειας των Τροφίμων (ΑFSSΑ) αναγνώρισε την ύπαρξη «προειδοποιητικών σημείων» που υποδηλώνουν ενδεχόμενους κινδύνους. Λίγες ημέρες αργότερα ο Δήμος του Παρισιού αποφάσισε να αποσύρει 18.000 μπιμπερό τα οποία περιείχαν δισφαινόλη Α και να τα στείλει για... ανακύκλωση! Από 1ης Ιουλίου εξάλλου στη Δανία θα απαγορεύεται η πώληση δοχείων που περιέχουν αυτή την ουσία για βρέφη ηλικίας έως τριών ετών.
Στη Μεγάλη Βρετανία οι εκπρόσωποι των βασικών εταιρειών κατασκευής βρεφικών δοχείων και μπιμπερό (Βoots, Μothercare και Disney) είχαν δεσμευθεί δημοσίως για την εκπόνηση ειδικού σχεδίου κατάργησής της ως τον Ιανουάριο του 2010. Ωστόσο σχετκή ενδελεχής έρευνα της βρετανικής εφημερίδας «Τhe Ιndependent», αποκάλυψε ότι η δισφαινόλη Α εξακολουθεί να χρησιμοποιείται από τις εν λόγω εταιρείες!
Επικίνδυνα μπιμπερό στην αγορά
Παρά το γεγονός ότι η ουσία ενοχοποιείται από πολυάριθμες έρευνες σε διεθνές επίπεδο για σοβαρές νευρολογικές και εγκεφαλικές ασθένειες, καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους του αναπαραγωγικού συστήματος, παραμένει νόμιμη στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Σύμφωνα με την επίσημη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων, η οποία υιοθετείται και από τον ΕΦΕΤ, η δισφαινόλη Α δεν είναι επικίνδυνη για τον οργανισμό, με την προϋπόθεση ότι τηρείται το θεσπισμένο όριο ημερήσιας λήψηςανέρχεται σε 0,05 mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Γι΄ αυτό και χρησιμοποιείται ευρέως για την κατασκευή αθλητικών δοχείων, σκευών βρεφικού απογαλακτισμού, μπιμπερό, καθώς και δοχείων αποθήκευσης τροφίμων. «Σε ό,τι αφορά τη δισφαινόλη Α η Ελλάδα περιορίζεται στο να ακολουθεί την αξιολόγηση επικινδυνότητας που έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, χωρίς να προβεί σε οποιαδήποτε περαιτέρω έρευνα» σχολιάζει ο κ. Ν. Κατσαρός, χημικός, επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος». «Οι έρευνες που πραγματοποίησε ο ΕΦΕΤ έδειξαν ότι τα επίπεδά της στα μπιμπερό ήταν κάτω από το επιτρεπόμενο όριο και ως εκ τούτου δεν υπήρξε υποχρέωση να ληφθεί κανένα απολύτως μέτρο»
Το γεγονός ότι «πληρούν τις εθνικές και ευρωπαϊκές διατάξεις» επικαλούνται άλλωστε και οι εκπρόσωποι της Μothercare και της Chicco, δύο εκ των σημαντικότερων εταιρειών κατασκευής μπιμπερό στην Ελλάδα. «Η εταιρεία Chicco σέβεται απόλυτα την ισχύουσα νομοθεσία και διαθέτει μπιμπερό που περιέχουν δισφαινόλη Α σε ποσότητες αμελητέες και εντελώς ακίνδυνες για τον οργανισμό» σχολίασε χαρακτηριστικά η κυρία Λίζη Χατζηπαυλίδου, υπεύθυνη Μarketing για την εταιρεία Chicco στην Ελλάδα. Ωστόσο για τους απαιτητικούς καταναλωτές που επιμένουν να... ανησυχούν, οι εν λόγω εταιρείες διαθέτουν και ειδική σειρά πλαστικών βρεφικών προϊόντων που δεν περιέχουν δισφαινόλη Α (ένδειξη «ΒΡΑ free»).
Οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης της Bisphenol Α στα πλαστικά βρεφικά μπιμπερό
Στην Οδηγία της (2011/8/ΕΕ) σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης της Bisphenol Α στα πλαστικά βρεφικά μπιμπερό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:
-Σύμφωνα με τη γνώμη της ΕΑΑΤ (Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων) του 2006 τα πολυανθρακικά μπιμπερό είναι η κύρια πηγή έκθεσης των βρεφών στην BPA. Υπάρχουν στην αγορά της ΕΕ εναλλακτικά υλικά αντί των πολυανθρακικών που δεν περιέχουν BPA και συγκεκριμένα το γυαλί και άλλα πλαστικά μπιμπερό. Αυτά τα εναλλακτικά υλικά πρέπει να συμμορφώνονται με τις αυστηρές απαιτήσεις ασφάλειας που ορίζονται για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Επομένως, δεν είναι αναγκαίο να συνεχιστεί η χρήση πολυανθρακικών που περιέχουν BPA για τα μπιμπερό.»
-Δεδομένου ότι υπάρχει μια πιθανή ιδιαίτερη ευπάθεια των βρεφών στα δυνητικά αποτελέσματα της BPA, αν και το βρέφος επίσης κρίνεται ότι μπορεί να αποβάλει την BPA και, ακόμη και στους τομείς στους οποίους ο κίνδυνος, ειδικότερα για την ανθρώπινη υγεία, δεν έχει καταδειχθεί ακόμα πλήρως, είναι σκόπιμο να μειωθεί η έκθεσή τους στην BPA, όσο είναι λογικά εφικτό, έως ότου διατεθούν περαιτέρω επιστημονικά στοιχεία για να αποσαφηνιστεί η τοξικολογική σημασία ορισμένων αποτελεσμάτων της BPA που έχουν παρατηρηθεί, ειδικότερα όσον αφορά τις βιοχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο, την ανοσορυθμιστική επίδραση και την μεγαλύτερη ευπάθεια σε όγκους στο στήθος.
-Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο και σκόπιμο για την επίτευξη του βασικού στόχου που είναι η επίτευξη ενός υψηλού επιπέδου ανθρώπινης υγείας, να εξαλειφθούν οι πηγές κινδύνου για τη σωματική και διανοητική υγεία των βρεφών από την έκθεσή τους στην BPA μέσω των μπιμπερό.
-Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερεύνησε την αγορά των βρεφικών μπιμπερό και έλαβε ένδειξη από τους οικείους παραγωγούς ότι βρίσκεται σε εξέλιξη εθελοντική δράση της βιομηχανίας για την αντικατάσταση του προϊόντος στην αγορά και ότι είναι περιορισμένος ο οικονομικός αντίκτυπος του προτεινόμενου μέτρου. Επομένως, όλα τα βρεφικά μπιμπερό που περιέχουν BPA στην αγορά της ΕΕ πρέπει να αντικατασταθούν μέχρι τα μέσα του 2011.
-Μέχρι να διατεθούν περαιτέρω επιστημονικά στοιχεία για να διευκρινιστεί η τοξικολογική σημασία ορισμένων αποτελεσμάτων της BPA που παρατηρήθηκαν, ειδικότερα όσον αφορά τις βιοχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο, την ανοσορυθμιστική επίδραση και τη αυξημένη ευπάθεια σε όγκους στο στήθος, πρέπει να απαγορευθεί προσωρινά η χρήση της BPA στην κατασκευή και η κυκλοφορία στην αγορά πολυανθρακικών βρεφικών μπιμπερό.
-Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τις διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 με τέτοιο τρόπο ώστε να απαγορεύσουν από την 1η Μαρτίου 2011 την κατασκευή και από την 1η Ιουνίου 2011 τη διάθεση στην αγορά και την εισαγωγή στην Ένωση πλαστικών υλικών και αντικειμένων που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα και τα οποία δεν συμμορφώνονται με την παρούσα οδηγία.
Το πλήρες κείμενο της Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης της Bisphenol Α στα πλαστικά βρεφικά μπιμπερό μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ.
Αναρτήθηκε από στις
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...