Ο άνθρωπος για να ζήσει πρέπει να τρέφεται και να αναπνέει. Στη εποχή μας δυστυχώς οι δύο αυτές βασικές λειτουργίες μπορεί να διαφαλίζουν τη διαβίωση μας αλλά όχι απαραίτητα και την υγεία μας. Η επιμόλυνση και η νοθεία των τροφίμων, του νερού και του αέρα έχουν κυριολεκτικά δηλητηριάσει τη τροφική αλυσίδα με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες. Οι προβλέψεις των επιστημόνων για το περιβάλλον μας είναι αντικρουόμενες και ασαφείς. Γνωρίζουμε όμως από την Ιστορία ότι σε αντίθεση με τις δυσκολίες των επιστημόνων που προσπαθούν μόνο με το μυαλό τους να αντιληφθούν το σχήμα των πραγμάτων που έρχεται, οι διανοητές και καλλιτέχνες λειτουργώντας με τη καρδιά τους πετύχαιναν και να προβλέψουν και να προειδοποιήσουν.
Ποιότητα τροφίμων
Τα συχνά επεισόδια νόθευσης και μόλυνσης των τροφίμων που βλέπουν τελευταία το φως της δημοσιότητας επαναφέρουν το μέγιστο θέμα της υγιεινής διατροφής κυριολεκτικά στο τραπέζι των συζητήσεων μας. Το πρόβλημα είναι παλιό όσο και ο κόσμος. Στη μελέτη του «Περί διαίτης υγιεινής» ο Ιπποκράτης δίνει σαφείς οδηγίες για τη κατανάλωση τροφίμων ανάλογα με την εποχή του έτους, το φύλο και την ηλικία. Η επιμόλυνση των τροφών από μικρόβια στο Μεσαίωνα προκάλεσε επιδημίες τυφοειδούς και χολέρας που αφάνισαν εκατομμύρια ανθρώπους. Η πρόσληψη υψηλών ποσοτήτων μολύβδου, κυρίως από σωλήνες ύδρευσης, αποτέλεσε τυπικό παράδειγμα νόσησης από την κατανάλωση νερού σε αστικό περιβάλλον.
- η αλόγιστη χρήση εντομοκτόνων και λιπασμάτων στα φυτά και φρούτα
- η χορήγηση ορμονών στα ζώα
- οι βελτιωτικές ουσίες και χρωστικές σε συντηρημένα προϊόντα
 αποτελούν λίγα μόνο σύγχρονα παραδείγματα της συστηματικής και ανεξέλεγκτης αλλοίωσης της σύνθεσης των τροφίμων με αποκλειστικό σκοπό την υπερπαραγωγή και την βελτίωση της εξωτερικής τους εμφάνισης με στόχο το υπερκέρδος. Ο καταναλωτής κυριολεκτικά αγνοεί τι καταναλίσκει. Δεν γνωρίζει για παράδειγμα ότι η σύνθεση σε λίπος ενός «βιομηχανικού αυγού» δεν έχει καμία σχέση με αυτήν της κότας που βόσκει στην εξοχή. Ότι το μαύρο ψωμί με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες έχει υψηλότερη διατροφική αξία από το λευκό. Επιπρόσθετα δεν γνωρίζει και τα συστατικά με τα οποία παρασκευάζονται τα φαγητά που καταναλίσκει ακόμη και στα λεγόμενα εστιατόρια πολυτελείας. Η εμφάνιση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων έδωσε το τελειωτικό κτύπημα στην «αθωότητα» της τροφής μας. Η ποσότητα, η εμφάνιση, η γεύση και το άρωμα δεν εξαρτώνται πια από το σπόρο, το έδαφος, τον καιρό, το πότισμα αλλά από τις παρεμβάσεις στο γενετικό κώδικα του φυτού η του φρούτου.
Τα τρόφιμα, το νερό, τα ποτά ακόμη και ο αέρας δεν έχουν πλέον το τεκμήριο της καθαρότητας. Η αστικοποίηση του πληθυσμού και η αδυναμία του να καλλιεργεί η να προμηθεύεται τη τροφή του από δικές του πηγές οδήγησε τις τελευταίες δεκαετίες στη βιομηχανική παραγωγή και επεξεργασία των τροφίμων. Οι προσπάθειες για τυποποίηση και ποιοτικό έλεγχο δεν φαίνεται να επιτυγχάνουν πάντα το σκοπό τους και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τη «βιομηχανική μόλυνση» δεν είναι δυνατόν ακόμη να αξιολογηθούν. Μπροστά στη παγκόσμια αυτή απειλή αποτέλεσμα της κοινωνικής, οικονομικής και κυρίως τεχνολογικής ανάπτυξης εμείς οι καταναλωτές θα πρέπει να επιλέγουμε με προσοχή τη ποσότητα αλλά κυρίως τη ποιότητα των τροφίμων που επιλέγουμε. Η επαρκής ενημέρωση μας για τα τρόφιμα που αγοράζουμε είναι καθήκον της Πολιτείας, των βιομηχανιών, των παραγωγών, των μέσων ενημέρωσης και των ενώσεων των καταναλωτών.
Τελικά όμως η ευθύνη της επιλογής βαρύνει εμάς. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να φροντίζουμε την υγεία μας τρώγοντας σωστά. Ο Ιπποκράτης το είχε άλλωστε καταγράψει πριν 2.500 χρόνια υποστηρίζοντας ότι «Άνδρα δε χρή, ός έστι συνετός, λογισάμενον ότι τοισιν ανθρώποισι πλείστου άξιον εστίν η υγιείη, επίστασθαι εκ της εωυτού γνώμης εν τήσι νούσοισιν ωφελέεσθαι.» δηλαδή «Ο συνετός άνθρωπος πρέπει να έχει πάντα κατά νου ότι η υγεία είναι το πιο σημαντικό αγαθό και να μάθει, όταν αρρωσταίνει, να γίνεται ο ίδιος γιατρός του εαυτού του».
Με ταχεiς ρυθμούς αναπτύσσεται η αγορά βιολογικών προϊόντων
Με ταχείς ρυθμούς αναπτύσσεται η αγορά βιολογικών προϊόντων και η ζήτηση από τους καταναλωτές. Σχεδόν σε κάθε γειτονιά υπάρχει κάποιο μαγαζί με βιολογικά προϊόντα. Στις Η.Π.Α η αγορά αναπτύσσεται με ρυθμό 20% ετησίως. Τα βιολογικά προϊόντα έχουν μεγάλη ποικιλία, από σνακς, έως κατεψυγμένα αλλά και ψημένα προϊόντα.
Οι καταναλωτές στρέφονται σε πιο υγιεινό τρόπο ζωής, τον οποίο προσφέρουν αυτά τα προϊόντα, δήλωσε η Marion Nestle, Καθηγήτρια Διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Παρακάτω, ακολουθεί σύγκριση μεταξύ των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων των βιολογικών προϊόντων, σύμφωνα με Αμερικανούς ειδικούς. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι μερικά βιολογικά προϊόντα περιέχουν υψηλότερα επίπεδα θρεπτικών ουσιών σε σχέση με τα παραδοσιακά προϊόντα. Για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα στις Η.Π.Α έδειξε ότι το βιολογικό κέτσαπ είχε 57% περισσότερο από το αντιοξειδωτικό λυκοπένη σε σχέση με το κανονικό κέτσαπ.
Ωστόσο, οι δηλώσεις των εμπόρων ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο θρεπτικά δεν έχουν αποδειχτεί ακόμα από την επιστήμη. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να αποδειχτεί αν τα βιολογικά προϊόντα έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία, δήλωσε η Connie Diekman, του Washington Univercity, στο Πανεπιστήμιο του Μισσούρι. Τα βιολογικά προϊόντα, ωστόσο, θεωρείται ότι έχουν άλλα πλεονεκτήματα. Ο ειδικός σε αυτή την κατηγορία προϊόντων, Charles Benbrook, θεωρεί πως ορισμένα βιολογικά προϊόντα είναι λιγότερο επεξεργασμένα, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι έχουν λιγότερες χημικές ουσίες, όπως τα συντηρητικά. Ο ειδικός προτείνει να κοιτάει κάποιος τις ετικέτες, καθώς για παράδειγμα τα βιολογικά τσιπς ενέχεται να περιέχουν τις ίδιες θερμίδες και την ίδια ποσότητα κορεσμένων λιπών με τα κανονικά.
Σχετικά με το ποια προϊόντα μεταξύ των δυο κατηγοριών είναι πιο φιλικά ως προς το περιβάλλον επικρατεί διαμάχη ανάμεσα στους επιστήμονες. Ο καθηγητής βοτανικής Alan McHughen, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, δηλώνει ότι δεν υπάρχει τεκμηριωμένη έρευνα που να καταλήγει στο ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο φιλικά ως προς το περιβάλλον.
Η παραγωγή βιολογικών προϊόντων επιτρέπει τη χρήση φυσικών παρασιτοκτόνων, τα οποία ενδέχεται να είναι τοξικά για τη φύση και τους ανθρώπους. Τα βιολογικά λιπάσματα ενδέχεται επίσης να περιέχουν βλαβερά βακτήρια, όπως το Ε.coli. Παράλληλα, η βιολογική καλλιέργεια προσφέρει μόνο το 75% έως 90% της καλλιέργειας παραδοσιακών προϊόντων. Επομένως, μεγαλύτερες εκτάσεις θα πρέπει να καλλιεργηθούν για να υπάρξει ισότητα στην παραγωγή.
Οι υποστηρικτές των βιολογικών προϊόντων θεωρούν ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή καλλιέργεια προϊόντων έχουν απρόβλεπτες συνέπειες στο περιβάλλον και η δράση τους ‘επεκτείνεται’ και πέρα από τα χωράφια όπου χρησιμοποιούνται.
Όπως υπογραμμίζουν, τα συνθετικά παρασιτοκτόνα έχουν συνδεθεί με νευρολογικά προβλήματα και προβλήματα στην ανάπτυξη. Τα βιολογικά ‘εξουδετερώνουν’ τα συνθετικά παρασιτοκτόνα και τη ζημιά που προκαλούν στους αγρότες, στη γη και στο πόσιμο νερό.
Οι κανονισμοί καλλιέργειας βιολογικών προϊόντων απαγορεύουν τη χρήση γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων, γεγονός που προκαλεί συζητήσεις και που ο ρόλος για το περιβάλλον δεν έχει διασαφηνιστεί ακόμα. Καταλήγοντας, ο Mc Hughen δηλώνει ότι πρώτα πρέπει να επικεντρωθούμε στο άμεσο περιβάλλον, δηλαδή στο σώμα μας. Καλή διατροφή, σύμφωνα με τον επιστήμονα, σημαίνει ποικιλία, ισορροπία και μέτρο, άσχετα από τη μέθοδο καλλιέργειας που έχει χρησιμοποιηθεί
 Τα βιολογικά προϊόντα:
Είναι εξαιρετικά ασφαλή, καθώς ελέγχονται στο σύνολό τους πριν φτάσουν στον καταναλωτή.
Δεν περιέχουν επιβλαβείς για την υγεία και το περιβάλλον χημικές ουσίες, όπως ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα ή χημικά λιπάσματα.
Περιέχουν περισσότερες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία σε σύγκριση με τα προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας. Έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νερό, έτσι τα θρεπτικά στοιχεία βρίσκονται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στα εδώδιμα μέρη των φυτών.
Είναι λιγότερο επεξεργασμένα και συνεπώς πιο αγνά. Η ακτινοβόληση καθώς και άλλες διεργασίες, δεν επιτρέπονται.
Δεν περιέχουν γενετικά τροποποιημένα συστατικά. Στη βιολογική γεωργία δεν επιτρέπεται η χρήση συστατικών από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
Έχουν λιγότερα πρόσθετα τα οποία είναι επικίνδυνα για την υγεία και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται στα βιολογικά προϊόντα. Έχουν λιγότερα αντιβιοτικά (τρόφιμα ζωικής προέλευσης). Τα ζώα βιολογικής εκτροφής, αναπτύσσονται σε συνθήκες που έχουν στόχο να μεγιστοποιήσουν την υγεία και την ευημερία των ζώων μέσω της διατήρησης υψηλής ποιότητας και ισορροπημένης διατροφής, καθώς και ένα περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.
Τα ζώα βιολογικής εκτροφής:
Έχουν καλύτερη υγεία, με αποτέλεσμα να απαιτούνται λιγότερα κτηνιατρικά φάρμακα. Έχουν μειωμένο κίνδυνο ύπαρξης μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως π.χ Σπογγώδη Εγκεφαλοπάθεια.
α) Στα παιδιά και στους ηλικιωμένους: Παρέχουν τα απαραίτητα στοιχεία για διαβίωση και ανάπτυξη, χωρίς να περιέχουν τοξικούς και μεταλλαξιογόνους παράγοντες.
β) Στις γυναίκες σε εγκυμοσύνη:
Το βρέφος και η γυναίκα βρίσκονται σε ένα κλειστό σύστημα και μέσω του πλακούντα ανταλλάσσουν όλα τα απαραίτητα για τη ζωή του εμβρύου. Πλέον έχει αποδειχτεί ότι η διατροφή της γυναίκας με τρόφιμα που περιέχουν διάφορες χημικές ουσίες (ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα) μπορεί να είναι επιβλαβής για το παιδί μελλοντικά.
Τι πρέπει να προσέχετε όταν αγοράζετε βιολογικά προϊόντα:
Τα βιολογικά προϊόντα όταν είναι συσκευασμένα πρέπει να φέρουν κατάλληλη σήμανση. Η σήμανση πρέπει να δίνει στοιχεία για την επιχείρηση στην οποία παράγονται και συσκευάζονται τα τρόφιμα, τον κωδικό πιστοποίησης, τα στοιχεία του φορέα πιστοποίησης και την ένδειξη με το αντίστοιχο στάδιο πιστοποίησης.
Τα χύμα και τα “παραδοσιακά” προϊόντα, είναι βιολογικά μόνο όταν στο σημείο πώλησης επιδεικνύονται τα κατάλληλα έγγραφα πιστοποίησης των προϊόντων.
Ζητάτε πάντα απόδειξη για το βιολογικό προϊόν που αγοράζετε. Έτσι, μπορεί να ελεγχθεί πιο αποτελεσματικά η μονάδα και να τεκμηριωθεί ότι τα προϊόντα που διακινούνται είναι βιολογικά. |
